Dagelijks leven met MS

    Hoe gingen anderen om met de diagnose MS?

    Praten over MS

    MS en vermoeidheid

    Beweging en zien

    De symptomen van je MS monitoren

    Denken en emoties

    Depressie

    Effect op de hersenen

    Evenwicht- en coördinatieproblemen

    Intieme Symptomen

    MS en Slaapproblemen

    Pijn

    Praten en slikken

    Warmte-intoleratie

    MS en Werken

    MS en Verkeer

    Bewegen

    Mindfulness en ontspanning bij MS

    Stress en ontspanning

    Voeding

MS en Slaapproblemen

MS en slaapproblemen

Wat zijn de kenmerken bij MS?
Uit onderzoek is gebleken dat een groot deel van de MS-patiënten te maken heeft met slaapproblemen. Met name slapeloosheid (insomnia) komt veel voor bij MS.

Zo kan het bijvoorbeeld zijn dat je moeilijk in slaap komt, vaak wakker wordt, of helemaal niet kan slapen. Uit onderzoek is zelfs gebleken dat slaapproblemen bij MS vaak niet worden gediagnosticeerd. Echter slaapproblemen hebben wel invloed op gevoelens van welbevinden en de algehele gezondheid, en dus ook op het verloop van MS.  Onderzoek laat zelfs zien dat chronische slaapproblemen de kans op depressie vergroot en het daarnaast de werking van het afweersysteem beïnvloedt. Niet voor niets pleiten de onderzoekers dan ook voor meer aandacht van zowel diagnose als behandeling van slaapproblemen bij MS.

Heb jij last van slapeloosheid? Dan is het belangrijk dit met je behandelend arts te bespreken. 1, 2

    Gezonde nachtrust hangt niet zozeer samen met de slaapduur, maar met de kwaliteit van de nachtrust. Deze heeft een sterk verband met de verschillende slaapstadia, die doorlopen worden gedurende de nachtrust. De behoefte aan nachtrust kan bij gezonde volwassenen wel sterk uiteenlopen en variëren van 4 tot 10 uur.

    Er zijn veel verschillende factoren die invloed kunnen hebben op het slapen. Denk hierbij aan omgevingsfactoren zoals geluidshinder, emotionele factoren zoals bijvoorbeeld angst en zenuwachtigheid, en natuurlijk zijn er ook lichamelijke factoren. MS-klachten zoals onrustige benen, pijn of blaasproblemen kunnen je wakker houden. Ook hebben bepaalde medicatie en voedingsmiddelen, zoals cafeïne en alcohol een negatieve invloed op de nachtrust.

    Bij MS worden slaapstoornissen hoogstwaarschijnlijk niet door de ziekte zelf veroorzaakt, maar indirect door de gevolgen van lichamelijke ongemakken en de emotionele impact van de ziekte.
    1,2

    Ga elke avond op dezelfde tijd slapen en sta op vaste tijden weer op. Op deze manier ontwikkel je een vast slaappatroon, dat je helpt bij slapeloosheid. Probeer in elk geval niet overdag te gaan slapen en zeker geen middagdutje meer te doen na drie uur ’s middags. Zoek voor het slapen gaan een rustige omgeving op en doe uitsluitend nog een ontspannende activiteit. Gebruik het bed uitsluitend voor slapen en bijvoorbeeld niet om nog even televisie te kijken.

    Wanneer je regelmatig wakker ligt door lichamelijke ongemakken of pijn, is het zinvol hier een behandeling voor te zoeken. 4

    • Zorg dat je minimaal zes uur in bed slaapt.
    • Beperk dutjes overdag tot 30 minuten. Let op: dutjes compenseren niet je nachtelijke slaaptekort.
    • Vermijd opwekkende middelen zoals cafeïne, modafinil en nicotine vlak voor het slapengaan.
    • Wees zuinig met alcohol. Alcohol staat erom bekend dat je er snel van in slaap valt, maar verstoort je slaap ook.
    • Eet niet vlak voordat je naar bed gaat. Machtig voedsel en koolzuurhoudende drank kunnen problemen met de spijsvertering of brandend maagzuur veroorzaken, waardoor je wakker wordt.
    • Zorg ervoor dat je voldoende wordt blootgesteld aan natuurlijk licht; zonlicht gedurende de dag en duisternis ’s avonds. Dit helpt je bij een normale waak-slaapcyclus.
    • Zorg dat je een bedtijd-routine krijgt. Zo weet je lichaam dat het tijd is om te slapen. Denk bijvoorbeeld aan douchen of in bad gaan, of een boek lezen. Vermijd emotionele of verontrustende films, series of boeken vlak voor je gaat slapen.
    • Zorg ervoor dat je slaapomgeving prettig is. Matras en kussen moeten comfortabel zijn, je slaapkamer koel (16-20 °C) en licht van tv en smartphones zo gedempt mogelijk. Verduisteringsgordijnen, slaapmasker, oordopjes kunnen je helpen om nog ontspannener te slapen. 4

    Slaapmiddelen kunnen het slaappatroon bevorderen. Echter deze middelen kunnen verslavend zijn. Het gebruik ervan voor langere tijd kan het effect doen afnemen of zelfs het tegenovergestelde effect hebben. Daarnaast verminderen slaapmiddelen je alertheid overdag. Bespreek dit daarom altijd eerst met je behandelend arts. 1

    Goede slaap is van belang voor een goede conditie, zowel geestelijk als lichamelijk. Als je ‘s nachts beter slaapt, kun je overdag beter presteren. Door pijn of lichamelijke klachten kun je slecht slapen en door het slaapgebrek kun je vervolgens meer vermoeidheid hebben en vervolgens ook meer pijn en klachten krijgen. Hierdoor kun je in een vicieuze cirkel terecht komen. Het is dus belangrijk je bewust te zijn van slaapproblemen en hulp te zoeken wanneer je merkt dat je in die vicieuze cirkel terecht gekomen bent. 3

MAT-NL-2200522 v1.0-062022