Spraakproblemen

Gevolgen van MS • Artikel

Wat zijn de kenmerken bij MS?
Veel MS-patiënten ervaren enige verslechtering van spraak. Het meest voorkomende spraakprobleem bij MS heet dysartrie. Het betekent dat het duidelijk spreken en articuleren moeilijker voor je wordt.
Slechts een klein percentage van de MS-patiënten heeft dysfasie. Dit is niet zozeer het moeilijk kunnen uitspreken van woorden, maar moeite hebben om op woorden te komen. Het kan dan moeilijker voor je zijn de betekenis van een woord te herinneren en een zin juist op te bouwen.
Door MS kan ook het stemgeluid veranderen. Je stem kan harder, zachter of heser worden.
Bij de primair en secundair progressieve vorm van MS ontstaan klachten met spraak meestal geleidelijk. Naarmate de MS verder vordert kan het steeds moeizamer worden om te praten. Spraakproblemen kunnen tijdelijk verergeren, wanneer je vermoeid bent. Bij Relapsing Remitting MS zijn spraakproblemen hoogstwaarschijnlijk tijdelijk van aard.
Omdat spraak een rol speelt bij veel dingen die je dagelijks doet, kunnen spraakproblemen een grote impact hebben op je leven. Gelukkig zijn er diverse mogelijkheden en hulpmiddelen, die jou een oplossing kunnen bieden.

(1)

Bij MS ontstaan letsels in het zenuwstelsel, met als gevolg dat er onvoldoende controle over de spieren ontstaat. Door de beschadigingen in het zenuwstelsel worden de spieren slapper, stijver, werken trager en hebben minder goede onderlinge coördinatie. Wanneer ook de mond- en keelspieren, spieren die je nodig hebt om te spreken, worden beïnvloed, zal het uitspreken van woorden moeilijker voor je worden.
Ook kan het zijn dat de ademhalingsspieren minder goed functioneren door de letsels, waardoor het moeilijker wordt minder krachtig in en uit te ademen. Het stemgeluid kan hierdoor veranderen en spreken wordt dan bovendien vermoeiend.
Beschadigingen in de hersengebieden betrokken bij het geheugen zijn hoogstwaarschijnlijk de oorzaak van dysfasie.

(1)

Het allerbelangrijkste is oefenen en op verschillende manieren met spraak bezig te blijven. Veel oefeningen kun je zelf thuis doen met je directe omgeving, bijvoorbeeld met taalspelletjes. Maak regelmatig ook een opname van jezelf en luister deze terug. Op deze manier kom je meer te weten over je spraak en kun je gericht oefenen.
Probeer daarnaast regelmatig met verschillende mensen te praten. Begrip voor je spraakprobleem kan je ook helpen, dus breng je gesprekspartner op de hoogte van je spraakprobleem en leg eventueel uit wat hij/zij kan doen om je beter te begrijpen. Het gesprek kun je eventueel voorbereiden en van de belangrijke punten kun je vooraf een lijstje maken. Op deze manier hoef je niet bang te zijn dat je iets vergeet te zeggen.
Daarnaast is het belangrijk om niet geïsoleerd te raken en dus zal je moeten leren omgaan met spraakproblemen. Onduidelijke spraak is voor de mensen om jou heen meestal goed op te merken. Samen met verminderde mobiliteit kan het je in verlegenheid brengen, omdat het verward wordt met dronkenmanschap. Ook kun je verkeerd begrepen worden, omdat mensen je niet goed verstaan. Dat is zowel voor jou als voor je gesprekspartner frustrerend. Het kan zeer zinvol zijn om samen met je directe omgeving op zoek te gaan naar nieuwe manieren van communiceren.
Onderschat het spraakprobleem in geen geval en zoek op tijd professionele hulp. Vroegtijdige verwijzing naar een logopedist kan je veel succes bieden in periodes van terugval.

(2)

Leg uit dat je een spraakprobleem hebt
Probeer tegen één persoon te praten
Kies een rustige omgeving
Maak oogcontact
Verlaag je spreektempo

(1)

Wees geduldig
Onderbreek de ander niet
Heb je onvoldoende tijd, laat het dan weten
Stel één vraag tegelijk

(1)

De logopedist zal samen met jou onderzoeken wat precies het probleem is en je vervolgens helpen met spraakles of spraaktherapie. Zo zijn er oefeningen om spraakverslechtering tegen te gaan en meer controle over je spraak te ontwikkelen. De logopedist kan je ook helpen met de ademhaling en je adviseren over het gebruik van stemversterkers en alternatieve communicatiemiddelen, als spreken (tijdelijk) erg moeilijk wordt. Heb jij behoefte aan professionele hulp voor je spraakproblemen, dan kun je dat het beste even bespreken met je behandelend arts.

(1,2,3)

Naast de spraakproblemen kunnen er ook taalproblemen optreden. Het is minder opvallend, maar taal is belangrijk om je te kunnen uiten en om met je omgeving te communiceren.
Zo kan het bijvoorbeeld zijn dat jij door taalproblemen de boodschap van je gesprekspartner niet of verkeerd begrijpt. Of dat je een eigen idee of gedachte niet meer zo vlot en efficiënt kunt verwoorden. Voor deze klachten kun je taaltherapie volgen, hiervoor kun je ook terecht bij de logopedist.

(2,3)